Ontkurkt - Help, ik word vergiftigd!

Tip 1:  De paniekzaaiers

Het was consumentenorganisatie Quoi Choisir die de kat de bel aanbond. Zij liet 92 stalen Franse wijn toetsen naar residu’s, dus sporen, van pesticiden.  Van de 165 gezochte molecules, vonden zij er 33 effectief terug, vooral dan anti-schimmelproducten. In sommige appellaties en wijnen in hogere concentraties dan in andere gebieden, maar geen enkele wijn of streek ging vrijuit. Zelfs in sommige biologische wijnen werden restanten teruggevonden, zij het in piepkleine dosissen. Maar de toon was gezet. Eén van onze kranten blokletterde zelfs ongenuanceerd ‘Franse wijn zit vol gif’. Ook in mijn mailbox ontving ik tientallen vragen van bezorgde consumenten, die hun fles wijn meteen als een gifbom beschouwden.

Tip 2:  Geen direct gevaar

Laat ik u gerust stellen: neen, u sterft straks niet na het drinken van enkele flessen bordeaux of Pays d’Oc. Ondanks het feit dat deze studie nogal onwetenschappelijk omspringt met de cijfergegevens (zie tip 3), liggen de gevonden concentraties, zelfs bij de grootste boosdoeners, nog ver beneden de officiële ‘gezonde’ norm die door Europa werd vastgepind.

Ook al gebruikten deze onderzoekers een ultra-fijne detectieapparatuur, die zelfs minimale dosissen kan opsporen. Op die manier ontdek je natuurlijk in elke fles wel ‘een restant’, hoe miniem ook.

Tip 3: Onwetenschappelijke presentatie

Mijn grootste kritiek is echter de onwetenschappelijke wijze waarop de resultaten worden gepresenteerd. De onderzoekers telden immers de waarden (uitgedrukt in microgram per kilogram) van elk gevonden molecule simpelweg bij elkaar op en kwamen zo soms tot veel hogere totaalwaarden. Dat is echter niet correct. Niet elke gevonden product blijkt immers in de praktijk potentieel even gevaarlijk voor onze gezondheid, dus een hoge totaalscore op zich vertelt ons niets over de eventuele schadelijke gevolgen op lange termijn van specifieke restanten. Product X kan hoog scoren, maar onschuldig blijken, terwijl zelfs een kleine dosis bij product Y op termijn wél ons organisme kan beschadigen.

De aanpak in deze studie zaait dus vooral extra paniek. En laat sommige journalisten dan meteen concluderen dat alle Franse wijn vol gif steekt, want kijk eens naar die hoge scores!

Bovendien heb ik de lijsten met de 92 boosdoeners nog eens bekeken, en in meerderheid gaat het om onbekende domeintjes of massawijnen. De vraag blijft dus: is deze steekproef wel representatief voor wat er in de Franse wijnbouw gebeurt? Of heeft ze zich een beetje vergaloppeerd, weliswaar met de beste bedoelingen, namelijk een gezonder glas?

Tip 4: Meer milieubewust

Dat er inderdaad nog wijnbouwers zijn die te gulzig omspringen met chemische bestrijdingsmiddelen en de Franse landbouw één van de grote slokoppen binnen Europa blijft qua pesticiden, dat kan niemand ontkennen. Maar evenmin dat er de voorbije tien jaar op veel wijndomeinen stukken natuurlijker en milieuvriendelijker wordt gewerkt en pesticiden er zelfs maar als uiterste reddingsboei worden ingeschakeld. Duizenden Franse wijnbouwers willen immers hun terroir en omgeving niet verknoeien, maar juist de biodiversiteit in hun domein stimuleren. En eventuele wingerdplagen – druiventeelt blijft immers zeer gevoelig voor allerlei schimmels en ziekten – te lijf gaan met zo onschadelijk mogelijke producten.

Tip 5: Minder boosdoeners

Laboratoria die permanent gelijkaardige tests uitvoeren binnen Franse appellaties, bevestigen overigens dat zij al jaren een dalende trend van ‘sjoemelaars’ of ‘overdrijvers’ ontdekken, die dus tegen de gezondheidsnorm zondigen. Dat kan voor een stuk ook verklaard worden door het feit dat de nieuwe generatie bestrijdingsmiddelen op zich al veel minder schadelijk is dan de producten die men in de jaren ’60 en ’70 op grote schaal inzette. En die vaak zwaar kankerverwekkend bleken, maar ondertussen reeds werden verboden door Europa.

Tip 6:  De voorzorgen

Ons advies luidt dus: geen paniekvoetbal. Er mogen ook wat mij betreft gerust nog strengere normen komen m.b.t. pesticidegebruik, maar uw gemiddelde fles Franse wijn is niet meer ‘vervuild’ dan uw prei, aardbei of paprika.

U hoeft echt niet alleen biologische of biodynamisch wijnen te drinken om nog ‘veilig’ te genieten,  want de meerderheid van de wijnbouwers werkt gewetensvol genoeg. Gecertificeerd of niet.

Maar besef ook dat matigheid al een belangrijke beveiliging vormt. ‘Drink minder, maar beter’ was een slogan die in Frankrijk enkele jaren geleden werd gelanceerd en dat vind ik eigenlijk nog steeds de beste preventie die een wijnfan kan nemen voor zijn/haar gezondheid.